Βασιλική Γεννήσεως Βηθλεέμ

 ΒΗΘΛΕΕΜ

Η Βηθλεέμ  αναφέρεται  αρκετές  φορές στην υμνολογία της εκκλησίας μας, αφού εδώ βρίσκεται το σπήλαιο, όπου γεννήθηκε ο Λυτρωτής του Κόσμου.  Το  όνομα προέρχεται από το Beit-Lehem,  που σημαίνει «οίκος του άρτου». 

Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται και σαν Εφραθά, που σημαίνει γόνιμος, αλλά και σαν πόλις Δαβίδ,  αφού εδώ γεννήθηκε ο βασιλιάς Δαβίδ.  Σήμερα η Βηθλεέμ έχει 30 χιλιάδες  κατοίκους από τους οποίους  μόλις 3000  είναι Χριστιανοί.  Διοικητικά ανήκει στην Παλαιστινιακή αρχή.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

Εξωτερική άποψη της Βασιλικής της Γεννήσεως.  Η είσοδος γίνεται από μια πολύ χαμηλή πόρτα, όπως φαίνεται στην επόμενη  φωτογραφία.  Αυτό έγινε για να εμποδίζει τους απίστους μουσουλμάνους να εισέρχονται  έφιπποι στο ναό.

Το 326 μ.Χ,  η Αγία Ελένη έκτισε πάνω από το Θεοδέγμον σπήλαιο,  περικαλλή βασιλική.  ο ναός αυτός καταστράφηκε και ξανακτίστηκε το 529 από τον Ιουστινιανό, χωρίς όμως να αποκτήσει την  προηγούμενη του μεγαλοπρέπεια . Λέγεται πως ο Ιουστινιανός τιμώρησε αυστηρά, τον αρχιτέκτονα του ναού.

Τμήμα από τα μωσαϊκά της αρχικής Βασιλικής , που έκτισε η Αγία Ελένη, όπως αποκαλύφτηκαν από τις ανασκαφές του  W. Harvey.   

Κατά τη μεγάλη εισβολή των Περσών το 614 μ.Χ  ο  ναός  γλίτωσε την καταστροφή εξαιτίας, μιας τοιχογραφίας που παρουσίαζε τους 3 Μάγους να προσφέρουν δώρα στο νεογέννητο Θείο Βρέφος.  Οι Πέρσες  βλέποντας τους ομοεθνείς τους Μάγους με τις παραδοσιακές Περσικές στολές, εντυπωσιάστηκαν και  σεβάστηκαν το ναό.  Στα Χρόνια που ακολούθησαν όλοι οι κατακτητές ακόμα και ο χαλίφης Χάκεμ , δεν προξένησαν ιδιαίτερες καταστροφές στο ναό.   Λέγεται πως,   όταν προσέγγισαν οι Σαρακηνοί, για να καταστρέψουν τη Βασιλική, φοβερές αστραπές τους απομάκρυναν. 

Ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μανουήλ    Κομνηνός 1169 μ.Χ επισκεύασε  το ναό  και πρόσθεσε τις τοιχογραφίες που  σώζονται μέχρι σήμερα.  Στα χρόνια που ακολούθησαν επί Αλεξίου Δ΄Κομνηνού1435  γίνεται αντικατάσταση της στέγης, ενώ επί  Πατριάρχου Σωφρονίου  1561 κτίζονται οι τέσσερις καμάρες του ναού. Η τελευταία μεγάλη ανακαίνιση, έγινε το 1842 επί Πατριάρχου Αθανασίου Ε΄

Το καθολικό είναι πεντάκλιτη  ξυλόστεγη  Βασιλική,  Τα πέντε κλίτη χωρίζονται από 4 συστοιχίες με 12 κολώνες σε κάθε σειρά ,  που καταλήγουν σε κορινθιακά κιονόκρανα.

Στη φωτογραφία φαίνεται το κεντρικό κλίτος του ναού. Το Ιερό βήμα είναι υπερυψωμένο  με τρία σκαλοπάτια και υπέροχο  ξυλόγλυπτο τέμπλο.  Στον κυρίως ναό πάνω στους τοίχους υπάρχουν ψηφιδωτά,  ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας. Στο δάπεδο αριστερά, διακρίνονται τα ψηφιδωτά από την εποχή της Αγ. Ελένης.  Το σπήλαιο της Γεννήσεως βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα.

Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του  ναού,  που είναι επενδυμένο με φύλα χρυσού.

 ΤΟ  ΘΕΟΔΕΓΜΟΝ ΣΠΗΛΑΙΟ

Η νότια  είσοδος που οδηγεί στο Θεοδέγμον σπήλαιο, αφού κατεβούμε 13 σκαλοπάτια

ΦΑΤΝΗ

Στη φωτογραφία φαίνεται η Φάτνη, στην οποία μετά τη Θ. Γέννηση η Παναγία τοποθέτησε το Χριστό. Μπροστά διακρίνεται αλτάριο, όπου οι τρεις Μάγοι ( Γκασπάρ, Βαλτάσαρ, Μελχιόρ) πρόσφεραν τα δώρα τους στο νεογέννητο Χριστό. (Χρυσό, Λιβάνι και Σμύρνα).  Ο Χρυσός συμβολίζει πως το Θείο Βρέφος,   είναι βασιλιάς και άρχων όλου του κόσμου.  το Λιβάνι συμβολίζει τη Θεϊκή του φύση,  ενώ τα  Σμύρνα την  ανθρώπινη φύση του Χριστού.  Σήμερα  τα δώρα των Μάγων φυλάσσονται στη μονή του Αγ. Παύλου στο Άγιο Όρος.

TO ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ

Το σπήλαιο έχει μήκος 12,30  και πλάτος 3,5 μέτρα.  Στην οροφή του κρέμονται 53 κανδήλια, από τα οποία 19 ανήκουν στους Ορθοδόξους, 17 στους Λατίνους και 17 στους Αρμενίους. 

Το σημείο, όπου η Παναγία  γέννησε το Σωτήρα του Κόσμου.  Κάτω από την Αγία Τράπεζα,   υπάρχει αστέρι με λατινική επιγραφή ” Hic de Virgine Maria Jesus Cristus natus est ” που σημαίνει εδώ γεννήθηκε  ο Ιησούς Χριστός από την Παρθένο Μαρία.  Πάνω από το αστέρι κρέμονται 16 κανδήλια από τα οποία 6 ανήκουν στους Ορθοδόξους, 6 στους  Αρμενίους και 4 στους Καθολικούς.  Το σπήλαιο καθώς και ο ναός στο συνολό του ανήκουν στους Ορθοδόξους.

 Η έξοδος από το σπήλαιο γίνεται αφού ανεβούμε 15 σκαλοπάτια από τη βόρεια πλευρά.

     ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ

 Στη νότια πλευρά του συγκροτήματος βρίσκεται το σπήλαιο των  Αγίων Νηπίων.

 Μέσα στο σπήλαιο που βρίσκεται σε υπόγειο χώρο βρίσκονται οι Τάφοι, των  Νηπίων .   Όταν ο Ηρώδης  κατάλαβε, πως “ενεπαίχθη   υπό των Μάγων”  που δεν επέστρεψαν να του πουν “που ο Χριστός γεννάται , αλλά ανεχώρησαν δι άλλης οδού”, έδωσε διαταγή  ώστε ” ανείλε πάντας τους παίδας τους εν Βηθλεέμ και εν πάσι τοις ορίοις αυτής από διετούς και κατωτέρω”.   Στα Ευαγγέλια δεν αναφέρεται ο  αριθμός των νεκρών νηπίων, αλλά σύμφωνα με το Συναξάρι της Εκκλησίας μας  ανέρχονται σε  14000.  Αρκετοί ερευνητές συμφωνούν,  πως ο αριθμός αυτός  είναι καθαρά συμβολικός   και όχι πραγματικός. 

 Το Ιερό σπήλαιο όπως είναι σήμερα,  ανακαινίστηκε ” δαπάναις  Αρτεμίου Παπακωνσταντόπουλου  εκ Καλαβρύτων το 1956″, όπως αναφέρει η κτητορική επιγραφή.

 Στην εικόνα βλέπουμε  Ιερά Λείψανα των Αγίων Νηπίων, που θεωρούνται πρώτοι μάρτυρες του Χριστού.

Εδώ φαίνονται οι Τάφοι των Αγίων Νηπίων.